Μελισσόχορτο: Το βότανο που αποτελεί ένα πρώτης τάξεως αγχολυτικό και οι αρχαίοι Έλληνες φαίνεται πως το γνώριζαν

 

Πριν από 2000 χρόνια, οι αρχαίοι Έλληνες αφιέρωσαν αυτό το βότανο στη θεά Άρτεμη. Του έδωσαν το όνομα Μέλισσα, επειδή η γύρη του προσέλκυε τις μέλισσες, που λάτρευαν τα αρωματικά λευκά άνθη του. Οι αρχαίοι Έλληνες το χρησιμοποιούσαν για να βελτιώνουν τη μνήμη, να ανακουφίζονται από τον πονοκέφαλο και να ξεπερνούν την κατάθλιψη. Από το Μεσαίωνα, χρησιμοποιείται ευρέως για την υπερένταση, τον πονοκέφαλο, τον πονόδοντο, την κατάθλιψη, καθώς και για προβλήματα στο δέρμα.

Ιστορικά στοιχεία

Οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν μελισσόχορτο σε πληγές από τσιμπήματα φιδιών ή σκορπιών. Ο Πλίνιος και ο Διοσκουρίδης το αναφέρουν ως επουλωτικό. Οι Άραβες βοτανοθεραπευτές το θεωρούσαν ως το φάρμακο της κατάθλιψης και ο Πέρσης γιατρός Αvicenna (980-1037) έγραψε γι' αυτό ότι 'κάνει τη καρδιά ευτυχισμένη'. Στο βάθος των αιώνων θεωρήθηκε ως το βότανο που εξασφαλίζει τη μακροζωία. Το διάσημο ελιξίριο ' Eau de mélisse des Carmes ' των καλογέρων του Καρμέλ που χρονολογείται στο 17ο αιώνα, έχει ως ένα βασικό συστατικό του το μελισσόχορτο. Το παρασκεύασμα αυτό θεωρείται ισχυρό καρδιοτονωτικό, αγχολυτικό, κατά της υπερκόπωσης, χωνευτικό και κατάλληλο για την αντιμετώπιση του ψύχους και της ναυτίας. Άξιο αναφοράς τέλος είναι ένα καταγεγραμμένο περιστατικό μακροζωίας του Άγγλου φυσιοδίφη John Hussey που έζησε 116 χρόνια και το απέδωσε στο ότι κάθε πρωί έπινε αφέψημα από μελισσόχορτο με μέλι.

Είναι μέλος της οικογένειας φυτών της μέντας. Οι σπόροι του μελισσοβότανου (lemon balm), χρειάζονται φως και τουλάχιστον 20 °C (70 °F) για να βλαστήσουν. Το μελισσόχορτο είναι γνωστό για το ευχάριστο άρωμά του.

Ως μελισσόχορτα είναι γνωστά θαμνώδη, πολύκλαδα φυτά με μικρά, κιτρινωπά και αρωματικά άνθη. Το φυτό που ευδοκιμεί στη χώρα μας είναι η μέλισσα η φαρμακευτική (Μelissa officinalis) ή μελισσόχορτο, του οποίου το ύψος φθάνει τους 80 πόντους και ανθίζει από τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο.

Το πολύ όμορφο και με έντονη μυρωδιά αυτό φυτό συναντάται ως αυτοφυές σε όλη σχεδόν την Ελλάδα με τις κοινές του ονομασίες μελισσόχορτο, μελισσοβότανο, αγριομέλισσα, και κιτροβάλσαμο..

Επίσης, καλλιεργείται με σπόρους, που βλασταίνουν αργά, ή με διαίρεση φυτών. Προτιμά καλά εδάφη που δεν είναι πολύ στεγνά. Ζει πολλά χρόνια, δεν φτάνει σε ύψος ούτε το ένα μέτρο, είναι χνουδωτό με μεγάλα ωοειδή και οδοντωτά φύλλα και δίνει λευκά μυρωδάτα λουλούδια.

Το βότανο αυτό ήταν δημοφιλές μεσαιωνικό ελιξήριο νεότητας.

Ενώ σύμφωνα με τη βιβλιογραφία αποτελούσε το βότανο «γιατρό» για τους αρχαίους Έλληνες και τους Ρωμαίους. Περιέχει πτητικά έλαια, πολυφαινόλες και φλαβονοειδή. Ανακουφίζει από την υπερένταση της καθημερινότητας και βοηθά σημαντικά στις διαταραχές του ύπνου και ιδιαίτερα στην αϋπνία. Επιπλέον, διαθέτει και αντιικές, αντιβακτηριδιακές και σπασμολυτικές ιδιότητες.

Λέγεται ακόμη και “φυτό της μακροζωίας”, καθώς είναι πολύ ωφέλιμο για την τόνωση της καρδιάς, αλλά και ένα εξαιρετικό ηρεμιστικό! Έχει πολλές θεραπευτικές ιδιότητες καθώς είναι διεγερτικό, τονωτικό του οργανισμού, αντισπασμωδικό, καταπραϋντικό και μαλακτικό για το στομάχι.

Χρησιμοποιείται εδώ και αιώνες για την αϋπνία, να μειώσει το άγχος, να βελτιώσει την πέψη και για την θεραπεία πληγών και του επιχείλιου έρπητα. Χρησιμοποιούνταν επίσης σε κολικούς, σε άσθμα, σε λοιμώξεις.

Έρευνα του University of Maryland έδειξε ότι το μελισσόχορτο αποτελεί μια αποτελεσματική θεραπεία για τα συμπτώματα του έρπητα γύρω από το στόμα και τα γεννητικά όργανα. Η ευγενόλη, που υπάρχει επίσης στο μελισσόχορτο, καταπολεμά τα βακτήρια και εφαρμόζεται συχνά τοπικά οδοντικές κοιλότητες από τους οδοντιάτρους.

Ενισχύει τη μακροζωΐα

Είναι το φυτό που θεωρείται ότι απομακρύνει το γήρας, θεραπεύει την ανικανότητα και ενισχύει τη μακροζωία. Χρησιμοποιείται κατά των δηλητηριωδών τσιμπημάτων ενώ το κατάπλασμά του απομακρύνει τους πόνους των αρθρώσεων. Ανακουφίζει από τους πόνους της δυσεντερίας και δρα κατά του βόμβου των αυτιών.

Αντιμετωπίζει τις στομαχικές ξινίλες, τη δυσπεψία και τον πονόδοντο ενώ συμβάλλει στη βελτίωση της δυσώδους αναπνοής.

Οι ευεργετικές του ιδιότητες, όμως, δε σταματούν εδώ.

Το μελισσόχορτο έχει αντιμικροβιακή και αντιφλεγμονώδη δράση, τονώνει το καρδιαγγειακό σύστημα καθώς και το νευρικό μας σύστημα.

Δρα ενάντια στην αϋπνία, το άγχος και την κατάθλιψη, ενώ απομακρύνει συμπτώματα κρίσης πανικού. Αποτελεί ένα πρώτης τάξεως τονωτικό της μνήμης και βοηθά έτσι ασθενείς που πάσχουν από τη νόσο Αλτσχάιμερ.

Στην πρακτική ιατρική το μελισσόχορτο χρησιμοποιείται ως τονωτικό, αντισπασμωδικό, αντιρρευματικό, ορεκτικό και αντιασθματικό. Συνιστάται κυρίως για να αντιμετωπισθούν πόνοι και σπασμοί του στομάχου, κολικοί, δυσπεψίες, εμετοί λόγω εγκυμοσύνης, νευρικές κρίσεις, πόνοι των δοντιών, κ.ά.

Επίσης, όταν οι μελισσοκόμοι θέλουν να πιάσουν ένα καινούργιο σμάρι από μέλισσες τρίβουν με φύλλα μελισσόχορτου τα εσωτερικά τοιχώματα της κυψέλης, για να αποκτήσει ωραίο άρωμα και να προσελκύσει τις μέλισσες.

Ο Άραβας γιατρός Αβικέννας (980 – 1037) έλεγε ότι το μελισσόχορτο «κάνει την καρδιά ευτυχισμένη».

Οι σύγχρονοι βοτανοθεραπευτές έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για ένα βότανο το οποίο έχει μεταξύ άλλων και αντικαταθλιπτικές ιδιότητες. Οι ίδιοι υποστηρίζουν πως, αν προσθέσουμε τσάι μελισσόχορτου στο μπάνιο μας, θα επιτύχουμε χαλάρωση των νεύρων.

Για την κατάθλιψη, την ένταση και το άγχος

Το μελισσόχορτο συντελεί στην διατήρηση της διανοητικής και συναισθηματικής ισορροπίας. Επιπλέον το μελισσόχορτο ηρεμεί τις ταχυπαλμίες και τις παθήσεις του πεπτικού συστήματος οι οποίες προκύπτουν από το άγχος. Δρα κατευναστικά και ενδείκνυται εάν είστε νευρικοί και τα συμπτώματα σας επιδεινώνονται εξαιτίας του άγχους.

Το μελισσόχορτο είναι αγχολυτικό (παρουσιάζει αντικαταθλιπτική δράση) και ήπια ηρεμιστικό. Η κατανάλωση του βοηθάει στην αντιμετώπιση του άγχους και της υπερέντασης, ενώ ταυτόχρονα είναι αποτελεσματικό σε περιπτώσεις αϋπνίας.

Πρόσφατη συστηματική έρευνα σε φοιτητές έδειξε πως η κατανάλωση μελισσόχορτου μείωνε σημαντικά το στρες κατά τη διάρκεια των εξετάσεων – οδηγώντας σε καλύτερη συγκέντρωση και επιδόσεις (για ως και 6 ώρες μετά τη κατανάλωση).

Κλινικές μελέτες έδειξαν πως η δράση του αυτή οφείλεται, κατά κύριο λόγο, στο ροσμαρινικό οξύ (rosmarinic acid) που περιέχει το βότανο (και όχι στα αιθέρια έλαια όπως υποστηρίζουν αρκετοί). Όταν συνδυάζεται με βαλεριάνα ενισχύεται η δράση του.

Βαλεριάνα για ηρεμιστική, αντισπασμωδική, υποτασική δράση ΧΩΡΙΣ παρενέργειες

To μελισσόχορτο φαίνεται να είναι ένα βότανο με πάρα πολλές χρήσεις – κλινικές μελέτες εντοπίζουν όλο και περισσότερες ιδιότητες του. Στη σύγχρονη βοτανοθεραπεία το μελισσόχορτο χρησιμοποιείται κυρίως για την αντιμετώπιση διαταραχών του νευρικού συστήματος καθώς και στην αποφυγή ανάπτυξης έλκους.

Όσο αφορά τη χρήση του μελισσόχορτου για την αντιμετώπιση γαστρεντερικών ενοχλήσεων, μελέτες έδειξαν πως η κατανάλωση του προστατεύει από τα έλκη. Πιο συγκεκριμένα, η κατανάλωση μελισσόχορτου φάνηκε να αυξάνει την έκκριση προσταγλαδίνης Ε2 (prostaglandin E2) και βλεννίνης από τον οργανισμό και τη μείωση της έκκρισης οξέων.

Το Μελισσόχορτο παρουσιάζει έντονη αντιοξειδωτική δράση και μέτρια αντιβακτηριδιακή. Η εξωτερική χρήση (σε μορφή κρέμας) βοηθάει στην αντιμετώπιση του έρπη (herpes simplex). Τα τελευταία χρόνια γίνονται κλινικές έρευνες σχετικά με την θετική επίδραση της κατανάλωσης του βοτάνου στη ρύθμιση του θυρεοειδή και στην αντιμετώπιση του HIV-1. .

Πείτε αντίο στους πόνους

Ανακουφίζει από τους πόνους, κυρίως αυτούς που προέρχονται από έντονη στενοχώρια ή υπερβολικό άγχος (νευρόπονοι). Για κάθε φλιτζάνι νερού ρίχνουμε 1 κουταλάκι αποξηραμένο βότανο (ή 4-5 φρέσκα φύλλα) και το αφήνουμε να βράσει για περίπου 10΄. Σουρώνουμε και πίνουμε 1 φλιτζάνι πρωί-βράδυ, πριν το φαγητό.

Το μελισσόχορτο είναι ένα βότανο που ενδείκνυται για τους υπερτασικούς που τείνουν να ανεβάζουν… πίεση κυρίως όταν στρεσάρονται. Το μελισσόχορτο δρα τονωτικά στην καρδιά και στο κυκλοφορικό, προκαλώντας διαστολή των αγγείων, με αποτέλεσμα να μειώνεται η πίεση του αίματος.

 

Χρησιμοποιείται σε αλλεργίες όπως το έκζεμα, χάρη στην ανιισταμινική δράση του βαλσαμικό του ελαίου. Το μελισσόχορτο, ανακουφίζει από τους πόνους της περιόδου, είναι χρήσιμο εφιδρωτικό κατά της γρίπης και των κρυολογημάτων, διαθέτει αντιβακτηριακές ιδιότητες και είναι αποτελεσματικό κατά των μαγουλάδων, του επιχείλιου έρπη και άλλων ιών.

Το μελισσόχορτο έχει επίσης δειχθεί ότι διαθέτει ηρεμιστική δράση, καθώς μία έρευνα έδειξε ότι μειώνει το άγχος, αν και ο συγγραφέας της είπε ότι χρειάζεται επιπλέον έρευνα. [3] In vitro έρευνες έδειξαν ότι δρα ανασταλτικά στην τρανσαμινάση του GABA, γεγονός που μπορεί να εξηγήσει την δράση του ως ηρεμιστικό. Το υπεύθυνο συστατικό φαίνεται να είναι το ροσμαρινικό οξύ.

Τρόποι χρήσης:

Έγχυμα: Ρίχνετε ένα κουταλάκι σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό. Σκεπάζετε και αφήνετε για πέντε λεπτά. Στραγγίζετε και πίνετε 1 έως 2 φλιτζάνια την ημέρα.

Βάμμα: Πίνετε 1-2 ml σε λίγο νερό, δυο έως τρεις φορές την ημέρα.

Κρέμα: Αναζητήστε στο φαρμακείο κρέμα με αιθέριο έλαιο μέλισσας. Μπορεί να σας απαλλάξει από ερεθισμούς, ενώ εξαιρετική είναι η δράση της σε περιπτώσεις έρπητα ζωστήρα.

Παρασκευάστε μόνοι σας αλοιφή: Εκμεταλλευτείτε την αντιιική ιδιότητα του μελισσόχορτου για να καταπολεμήσετε τον επιχείλιο έρπη. Κόψτε περίπου 50 γρ. από τα φύλλα του μελισσόχορτου, ζεστάνετέ τα μαζί με 100 ml ελαιόλαδο σε χαμηλή φωτιά για περίπου 1 ώρα και σουρώστε το μείγμα.

Στη συνέχεια, προσθέστε 1 κουταλιά κερί μέλισσας (θα το βρείτε σε καταστήματα με προϊόντα υγιεινής διατροφής), 1 κουταλιά μέλι και 4-5 σταγόνες αιθέριο έλαιο tea tree και συνεχίστε να το ζεσταίνετε σε πολύ χαμηλή φωτιά, μέχρι να λιώσουν όλα τα υλικά και να δημιουργηθεί ένα παχύρρευστο μείγμα σαν πάστα.

Χρησιμοποιήστε το 4-5 φορές την ημέρα. Η κρέμα διατηρείται στο ψυγείο για ένα χρόνο. Ακόμα, η αλοιφή, που παράγεται από τα φύλλα και τα λουλούδια του απαλύνει τους πόνους των αθριτικών, των ρευματισμών, αλλά θεραπεύει και τις εξωτερικές πληγές.

Χρησιμοποιούμενα μέρη:

Τα φύλλα (αποξηραμένα ή φρέσκα), που συλλέγονται πριν την άνθιση. Τα φύλλα αποξηραίνονται σε σκιά και σε θερμοκρασία χαμηλότερη των 35° C, όσο το δυνατόν γρηγορότερα, γιατί γίνονται καφέ αν αποξηρανθούν πολύ αργά.

Πλύσεις με το αφέψημα ηρεμούν την επιδερμίδα και χαλαρώνουν τα νεύρα. Προσέχουμε όμως να χρησιμοποιούμε πάντα το φυτό όταν είναι ανθισμένο, ενώ από τα φύλλα και τα λουλούδια του φτιάχνουμε αφέψημα (αναλογία 10 προς 100) πολύ καλό για την πέψη, τονωτικό και εφιδρωτικό.

Καλλιεργήστε το

Το μελισσόχορτο είναι ένα από τα φυτά που μεγαλώνουν χωρίς ιδιαίτερη φροντίδα. Ρίξτε λίγους σπόρους σε μια γλάστρα ή στο χώμα του κήπου σας και σύντομα θα το δείτε να φυτρώνει και να εξαπλώνεται. Η σπορά γίνεται Αύγουστο με Σεπτέμβριο (με το φυτό να ανθίζει την Άνοιξη) ή Μάρτιο με Απρίλιο (με το φυτό να ανθίζει το Καλοκαίρι). Βεβαιωθείτε ότι το έχετε τοποθετήσει σε ηλιόλουστη θέση.

ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ:

Άτομα με φαρμακευτική αγωγή για το θυρεοειδή (π.χ. thyroxine) πρέπει να αποφεύγουν τη κατανάλωση του. Να λαμβάνεται σύμφωνα με τις οδηγίες χρήσης… χρειάζεται μέτρο στην κατανάλωσή του, επειδή σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να προκαλέσει ατονία και νωχελικότητα.

Πηγή: proionta-tis-fisis, arxaia-ellinika.blogspot