Αγία Δευτέρα Βλυζιανών

 

Η εκκλησία της Αγίας Δευτέρας Βλυζιανών βρίσκεται βόρεια στα όρια του χωριού με τον Αετό. Τα Βλυζανά είναι ένα μικρό γραφικό χωριό στο βορειότερο όριο του Δήμου Αστακού. Περνώντας μέσα από τα στενά σοκάκια με τα πετρόχτιστα σπίτια σε μικρή απόσταση βόρεια θα συναντήσουμε την εκκλησία της Παναγίας της Αγίας Δευτέρας. Το προσωνύμιο Αγία Δευτέρα συναντάτε μόνο στην Ακαρνανία και είναι ένα από τα εκατοντάδες που έχουν αποδοθεί στην Παναγία...

Το Αγία Δευτέρα σχετίζεται σύμφωνα μόνο με την παράδοση με μια νίκη των Ελλήνων έναντι των Τούρκων στην περιοχή της Αγίας Δευτέρας Κατούνας τη Δευτέρα της Λαμπρής. Την μεγάλη της ακμή γνώρισε η Αγία Δευτέρα Βλυζιανών της εποχή της Τουρκοκρατίας όπου η Επισκοπή Ακαρνανίας είχε έδρα τον γειτονικό Αετό.

Αποδόθηκε το όνομα αυτό λοιπόν στην παλιά εκκλησία που είναι χτισμένη πάνω στα ερείπια αρχαίου ιερού που ήταν αφιερωμένο στο θεό Ηρακλή. Η εκκλησία είναι πολύ παλιά και πριν την Τουρκοκρατία ήταν αφιερωμένη στον Άγιο Ευθύμιο. Εύκολα μπορεί να διακρίνει κανείς τις δύο βάσεις των κιόνων και το πέτρινο προαύλιο. Νότια του ναού υπάρχουν οι βάσεις αρχαίων κτηρίων που δείχνουν ότι εκτός από το ναό υπήρχαν εκεί και άλλα κτήρια. Κομμάτια του αρχαίου ιερού χρησιμοποιήθηκαν για την ανέγερση του ναού. Από το μέρος όπου δεν είναι σοβατισμένος διακρίνονται καθαρά μαρμάρινα τμήματα που πιθανώς προέρχονται από θρυμματισμένα αγάλματα ή μαρμάρινα τμήματα του ιερού. Στα παράθυρα και τις πόρτες διακρίνονται πολύ καθαρά τα πέτρινα τμήματα που άνηκαν στο ιερό. Δύο κομμάτια από τους κίονες χρησιμεύουν ως μανουάλια, ενώ μερικά βρίσκονται διάσπαρτα στον εξωτερικό χώρο. Έξω από τη βόρεια πλευρά του ναού σώζεται η αρχαία δεξαμενή που είναι κατά ένα μέρος της σκαλισμένη πάνω σε βράχο και το υπόλοιπο είναι χτισμένο με πέτρες. Η δεξαμενή χρησίμευε για τον ανεφοδιασμό των ταξιδιωτών, αφού από εκεί περνούσε ο δρόμος Αστακός-Λουτράκι Κατούνας ενώνοντας το Αμβρακικό με το Ιόνιο.

Το εσωτερικό της εκκλησίας είναι φτωχό με λίγες νέες εικόνες και φανερή την εικόνα της εγκατάλειψης. Το δάπεδό της ήταν παλαιότερα μωσαϊκό όμως καλύφτηκε με τσιμέντο και πέτρες, το οποίο σήμερα είναι διάτρητο από τις ανασκαφές. Και εδώ οι λαθρανασκαφές έχουν στην κυριολεξία διαλύσει ένα ιστορικό μνημείο, αφού είναι φανερό ότι ο έλεγχος δεν γίνεται από τα γραφεία. Στην εγκατάλειψη συντέλεσε ασφαλώς και η σημαντική μείωση του πληθυσμού του χωριού. Παλαιότερα την Δευτέρα του Πάσχα το χωριό πανηγύριζε και στον προαύλιο χώρο του ναού γίνονταν γιορτή. Σήμερα όχι μόνο δε γίνεται λειτουργία στην εκκλησία της Αγίας Δευτέρας, αλλά είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί ιερέας για να λειτουργεί τις Κυριακές στο χωριό. το πρόβλημα αυτό εντάσσεται μέσα στο γενικότερο πρόβλημα που έχει ο Νομός μας από την έλλειψη ιερέων.

Οι άλλες γνωστές εκκλησίες της Αγίας Δευτέρας βρίσκονται στην Κατούνα και την Τρύφου. Της Κατούνας παλαιότερα ήταν Μονή και πρόσφερε σημαντικές υπηρεσίες στην Επανάσταση του 1821, είναι όμως πολύ μικρότερη απ' ότι αυτής των Βλυζιανών. Της Τρύφου επίσης είναι πολύ μικρότερη σε σχέση με αυτής των Βλυζιανών και βρίσκεται μέσα στο νεκροταφείο του χωριού. 

Γεώργιος Σπ. Μπαρμπαρούσης